Φώτης Κόντογλου

Ο λογοτέχνης, ζωγράφος, εικονογράφος και αγιογράφος, Φώτης Κόντογλου (1895-1965) γεννήθηκε στο Αϊβαλί.
 Στη νηπιακή του ηλικία έχασε το ναυτικό πατέρα του Νικόλαο Αποστολέλλη,  μαζί με τα τρία αδέλφια του μεγάλωσε κοντά στον θείο τους ηγούμενο Στέφανο Κόντογλου, αδελφό της μητέρας του, έτσι υιοθετήθηκε το επώνυμο της μητέρας του.
 Έζησε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια στα Αϊβαλί όπου και τέλειωσε το Σχολαρχείο και μετά το γυμνάσιο. Όταν ήταν μαθητής στο γυμνάσιο εξέδωσε το πρώτο του περιοδικό "Μέλισσα"γράφοντας τα κείμενα ο ίδιος μαζί με τους συμμαθητές του τα οποία εικονογραφούσε ο ίδιος, η εικονογράφηση σε περιοδικά και άλλες τυπογραφικές εκδόσεις είναι μια δραστηριότητα που δεν άφησε ποτέ.
Το 1913 μετακόμισε στην Αθήνα και γράφτηκε στην Σχολή καλών Τεχνών, την επόμενη χρονιά εγκατέλειψε τη σχολή και μετακόμισε στο Παρίσι όπου εργάστηκε με επιτυχία σαν εικονογράφος, αλλά και τορναδόρος και ανθρακωρύχος. Ταξίδεψε στην Ισπανία Πορτογαλία. Το 1919 επέστρεψε στην πατρίδα του όπου διορίστηκε καθηγητής στο Παρθεναγωγείο διδάσκοντας γαλλικά και τεχνικά.
 Το 1921 επιστρατεύτηκε στη Μικρασιατική Εκστρατεία και την επόμενη χρονιά πήρε το δρόμο της προσφυγιάς με ένα καΐκι, το 1923 πήγε στο Άγιο Όρος σκεπτόμενος να καλογερέψει, είναι η ίδια χρονιά που έκανε την πρώτη του έκθεση ζωγραφικής αρχικά στη Μυτιλήνη και μετά στην Αθήνα. Το 1925 εξέδωσε το περιοδικό Φιλική Εταιρεία, παντρεύτηκε και εγκαταστάθηκε στη Νέα Ιωνία.
Το 1933 τελικά πήρε το πτυχίο του από τη Σ.Κ.Τ. και εργάστηκε διδάσκοντας ζωγραφική και ιστορία της τέχνης, εργάστηκε σαν συντηρητής σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, συνεργάστηκε κατά καιρούς με διάφορα έντυπα αρθογραφόντας, κατά τη διάρκεια της κατοχής είχε συνεργαστεί (για λόγους επιβίωσης?) με το περιοδικό προπαγάνδας Κουαδρίβιο. Ασχολήθηκε και με τη μετάφραση.
Αν και δεν δίδαξε ποτέ ζωγραφική σε κάποια σχολή, υπήρξαν αρκετοί οι μαθητές του ανάμεσα τους ήταν ο Γιάννης Τσαρούχηςκαι οΝίκος Εγγονόπουλος.
 Τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών με το Εθνικό Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών για το σύνολο του έργου του.